گفتم دو تا کلمه حرف علمی با هم اختلاط کنیم ، شاید به درد آینده خودمون و مملکتمون بخوره ...
جون من فقط نظر یادتون نره.
مدیریت مخازن درصدد آن است تا با کنترل متغیرهای دخیل در امر توسعه و تولید مخازن نفتی، فرآیند بهره‌برداری و نهایتاً بازیافت از مخازن را بهبود و ارتقا بخشد. متن ذیل کوششی است در راستای بسط و شرح بیشتر این موضوع و در نهایت تحلیل و نتیجه گیری و بیان نکاتی در خصوص مشکلات این مقوله در کشور:
تعریف مدیریت مخازن:
مدیریت مخازن عبارت است از استفاده از منابع موجود در جهت حداکثر کردن سود آوری مخازن،بیشینه کردن بازیافت آنها و حداقل کردن هزینه های عملیاتها.
اهداف مدیریت مخازن:
1- کاهش ریسک
2- افزایش تولید نفت و گاز
3- افزایش بازیافت
4- کاهش هزینه‌های تولید
فرآیند مدیریت مخزن:
مدیریت مخزن، عبارت است از اتخاذ و اجرای بهترین تصمیمات ممکن که شرکت تولیدکننده را قادر به دستیابی به اهداف مشخص و از پیش تعیین‌شده می‌سازد. توانائی تصمیم‌گیری و اتخاذ بهترین تصمیم ممکن،منوط به توانایی پیش‌بینی نتایج حاصل از تصمیمات متخذه می‌باشد. این نکته در ابتدا به مدل کردن رفتارهای موردانتظار مخزن وابسته است. شمای تمام فرآیند مدیریت مخزن شامل چهار مرحله می‌باشد:
"توصیف مخزن"،" عملکرد مخزن"، "عملکرد چاه" و "توسعه میدان".
توصیف مخزن:
چنانکه ملاحظه شد،یکی از مهمترین مراحل مدیریت مخزن،"توصیف مخزن" است، این مرحله عبارت است از شناسایی یک مدل برای توصیف مخزن که رفتار و پاسخ آن تا حد امکان شبیه رفتار واقعی مخزن باشد. اگر مدل شناسایی‌شده با تمام اطلاعات همخوانی داشت، می‌تواند به عنوان نماینده مخزن عمل نماید و اگر مدل فوق‌الذکر با حتی یک نوع از اطلاعات موجود همخوانی نداشته باشد غلط بوده و نمی‌تواند نماینده واقعی مخزن باشد. توصیف مخزن، فرآیندی پویا و دینامیک است که به محض دریافت اطلاعات جدید تکرار میشود. این فرآیند شامل دو مرحلة متوالی است: 1) شناسایی مدلهای تفسیر اطلاعات و 2) یکپارچه‌سازی مدلهای فوق در مدل مخزن.
1 )مدلهای تفسیر اطلاعات
مدلهای تفسیر اطلاعات، از تفسیر انواع مختلف اطلاعات بدست می‌آید. اطلاعات نمونه شامل اطلاعات استاتیکی (زمین‌شناسی، ژئوفیزیکی، ژئوشیمی، پتروفیزیکی) که مخزن را توصیف می‌کند و اطلاعات دینامیکی (اطلاعات سیالهای مخزن، ژئومکانیکی، چاه‌آزمایی و بهره‌برداری) که با رفتار مخزن مرتبط هستند می‌باشد. مدلهای تفسیر اطلاعات مخصوص به اطلاعاتی هستند که آنها را نمایندگی می‌کنند و لایه‌های مختلف مدل مخزن را نمایش می‌دهند.
2)یکپارچه‌سازی مدلهای تفسیری اطلاعات:
مدل مخزن از یکپارچه‌سازی مدلهای تفسیر انواع مختلف اطلاعات حاصل میشود. اگر یک نوع از اطلاعات مورد محاسبه قرار نگیرد، دانش مربوط به آن نوع از اطلاعات در مدل تفسیری موجود نخواهد بود و نهایتاً مدل مخزن مدلی ناهماهنگ و ناقص میشود. جمع‌آوری مدلهای تفسیر اطلاعات در مدل واحد مخزن ممکن است به طریق قطعی و یا احتمالی صورت گیرد. در روش اخیر (احتمالی)، سطوح مختلف اعتبار داده مورد توجه قرار گرفته و یک مدل سه‌بعدی با تعریف و نمایش عدم قطعیتها ارائه میشود.
تکنیکهای احتمالی برای اوقاتی که اطلاعات پراکنده هستند روشهای خوبی می‌باشند(مثلا ًبرای اوقاتی که در ابتدای دورة میدان هستیم)، در حالی که روشهای قطعی برای اوقاتی می‌باشد که اطلاعات زیادی از میدان در دست می‌باشد.
اثبات مدل مخزن:
هدف توصیف مخزن عبارت است از تعریف یک مدل مخزن که اطلاعات دینامیکی و استاتیکی مخزن را نشان بدهد. به محض ساخته شدن مدل مخزن، باید هماهنگی و همخوانی آنرا با اطلاعات و مدلهای تفسیری موجود ثابت کرد. این به این معناست که مدل مخزن باید قادر به باز تولید تمام اطلاعات مورد استفاده در فرآیند توصیف باشد، به طور مثال اطلاعات لرزه‌نگاری، چاه‌نگاری، چاه‌آزمایی و اطلاعات تولید در صورت وجود.
عملکرد مخزن، عملکرد چاه و توسعه میدان:
پس از اینکه مدل مورد تأیید قرار گرفت، این مدل می‌تواند برای پیش‌بینی رفتار آتی مخزن در سناریوهای مختلف توسعه مورد استفاده قرار گیرد. رفتار تولیدی مخزن (فشار، دبی، درصدهای اشباع) به وسیله شبیه‌سازهای تنظیم‌شده جریان محاسبه می‌شوند. برای پیش‌بینی رفتار میدان، در نظر گرفتن کل سیستم(مخزن، چاهها و تجهیزات سرچاهی)ضروری است. این موارد باید با یکدیگر مورد بررسی و توجه قرار گیرند چرا که یکی در دیگری تأثیر می‌گذارد. در هر نقطه و یا گره از سیستم، دبی جریان به عنوان مثال با موازنه جریان ورودی و جریان خروجی تعیین میشود و بوسیلة تاثیراتی که بر جریانهای ورودی و خروجی اعمال میشود دبی جریان به حالتی بهینه و اقتصادی می‌رسد. از شبیه‌سازی رفتار کل سیستم مخزن برای سناریوهای مختلف، به همراه ملاحظات اقتصادی، زیست‌محیطی و امنیتی، برنامه توسعه مخزن بدست می‌آید.
اجرای این برنامه اطلاعات جدیدی را تولید خواهد کرد. هماهنگی و همخوانی مدل مخزن با این اطلاعات جدید نیز باید مورد مطالعه قرار گیرد. در صورت مشاهدة ناهماهنگیها باید مدل مخزن ارتقا یابد و همة فرآیند تکرار شود تا برنامة توسعه تصحیح و تعدیل گردد.
نتیجه گیری وتحلیل:
چنانکه ملاحظه شد، مدیریت مخزن باید به جای یک سری از تکنیکهای تصادفی و نامرتبط به صورت فرآیندی جامع و نظام‌یافته نگریسته شود و این مهم نیاز به یک تلاش جدی و همه‌جانبه دارد. دانشگاههای کشورهنوز هم مشاهده میشودکه هرکدام از اجزای فرآیند به هم‌پیوسته مدیریت مخزن، به صورت موضوعی مستقل نگریسته میشود. این مشکلات اساسی باید رفع گردد تا قادر شویم به دانش‌پژوهان اطلاعات و دانش کافی پیرامون مفاهیم اساسی توصیف مخزن، مدل مخزن، شبیه‌سازی مخزن و مدیریت مخزن، همچنین ارتباط بین انواع این اطلاعات و نهایتاً پروسه یکپارچه‌سازی تمام اطلاعات موجود را انتقال دهیم.
رشته مدیریت مخزن علیرغم آن که در بسیاری از دانشگاههای معتبر دنیا تدریس میشود، هنوز در کشور ما چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. بزرگترین مشکلی که در این راستا نمود دارد، کمبود استاد و نیروی انسانی متخصص در این گرایش است. راه اندازی دوره های دکتری اعزام به خارج در این رشته می‌تواند نقش مهمی در برطرف کردن این خلاء ایفاء کند. یکی دیگر از ضرورتهای اساسی در این راستا، تدوین بانک اطلاعات جامع مخازن و مهندسی سیستمهای گزارش و پردازش اطلاعات است. مخازن و مهندسی سیستم گزارش و پردازش اطلاعات است.توسعه نرمافزارهای مربوط به این امر از جمله شبیه‌سازهای مخزن و نرمافزارهای سیستم اطلاعات میادین نفتی، گام اساسی است که به نظر می‌رسد باید نگاه جدی‌تری به آن داشت.
نکتة دیگری که نباید از نظر دور داشت لوازم فرهنگی این موضوع است، مثلاً باید فعالیتهای گروهی را در برنامه‌‌ریزی دانشگاهها تقویت کرده روحیه کار گروهی را در دانشجویان پرورش داد. به امید حل همه این مشکلات در کشور.
.jpg)
.gif)
